CHIẾN SĨ VÔ DANH ( viết cho nhóm Chuyến tầu về tuổi thơ, bài 6. )

 Hình như bây giờ người ta không thích dùng từ chiến sĩ vô danh, mà dùng chiến sĩ chưa biết tên. Đến bao giờ mới biết tên các anh ? Chẳng bao giờ cả. Kháng chiến chống Mỹ gần đây, bộ đội đã có nhiều điều kiện ghi lại mọi thông tin còn mất nữa là thời kỳ chống Pháp. Nhiều anh ra đi có phải dưới bom đạn kẻ thù đâu, mà là sốt rét, ốm đau đủ thứ bệnh. Phần đông là sốt rét, còn một số bị lao, ốm thiếu dinh dưỡng , kiệt sức...Tất cả những trường hợp ra đi của các anh biết có ai ghi lại không ? Tôi nghĩ là không ai ghi lại cả. Mà có ghi thì thời gian, bom đạn như thế thì làm gì còn giữ được . Anh nào, tên gì, ở đâu, mất vì sao ai mà biết ! Chắc gì ngay cả gia đình có còn nhớ đến các anh, hay gia đình các anh cũng chẳng còn ai...Hầu hết các chiến sĩ chống Pháp là từ dưới xuôi lên, đa số người HN. Họ toàn là lính tình nguyện. Nhiều người gia đình không cho đi, nhưng vận nước thanh niên không thể khoanh tay nhìn , không thể ở lại HN . Họ biết đi là khổ, là bệnh tật, là ốm đau, thậm chí là chết , nhưng chẳng do dự quyết tâm bỏ nhà ra đi . Tất nhiên mọi sự gian khổ nằm ở phía trước . Họ nghe chán tai những câu :" Bản Ty ra đi không về. Đầm Hồng không chồng mà chửa. " Lên Việt Bắc là Bản Ty . Bản Ty là ma thiêng, nước độc. Lên đó ốm đủ các bệnh không tên , mặt bủng , da chì rồi chết . Đa phần chết vì sốt rét.Chết thì vùi xác đâu đó chứ lấy đâu ra áo quan. May anh nào có được chiếc áo quan thì thật là : " Chết quan tài mà không biết phù hộ ai ". Chắc anh này thiêng lắm. Đầm Hồng không chồng mà chửa, nghĩa là sốt rét, bị báng bụng to hơn các đại gia bây giờ mà thân hình chẳng khác gì cành cây khô . Sốt rét lấy đâu ra thuốc. Dân mách gì , ta làm vậy. Họ mách đào giun ở các gốc chuối rừng , những con giun to bằng ngón tay , mang về gói vào lá ổi , nướng lên, nấu cháo ăn cho ăn,  mượn chân lợn rừng khô, chân nai khô của dân nấu cháo cho các anh ăn. Chỉ còn việc cúng con ma rừng là không làm thôi. May ra một vài anh thoát chết, chắc các anh ấy số cao. Bồi dưỡng chẳng có gì ngoài mấy miếng thịt gà rừng hay mấy con cá đánh được dưới suối hoặc mấy quả trứng gà rừng tìm được trong rừng. Sốt rét thì qua giai đoạn rét, rét đến bao nhiêu chăn đem hết ra đắp , mà đốt cả đống lửa vẫn run bắn người. Như nằm trong núi băng tuyết. Sau khi sốt rét là sốt nóng. Giai đoạn sốt nóng là giai đoạn nguy hiểm nhất , giai đoạn giết người nhiều nhất. Tôi chỉ nói sơ giai đoạn sốt nóng như sau: -Có anh nóng phát điên. Trời rét căm căm mà nhảy tùm xuống suối lặn, ngụp, cười khanh khách, đập nước bắn tung, một lúc sau lên, có anh chết ngay, có anh vài hôm thì chết. - Có anh trèo lên cây sung bắt ngang ra suối nhảy múa như lũ khỉ, tỏ ra vui sướng tột độ , bỗng nhiên nhảy từ cây sung xuống suối đập đầu vào đá chết tươi. -Còn có anh ra "ngắm " chỗ vực thẳm rồi thản nhiên nhẩy xuống như người ta nhảy dù. Mất tăm ! Sơ sơ những cái chết thảm thương như vậy thì ai biết mà ghi lại ? Ai báo cho gia đình các anh biết ? Chắc chẳng ai . Như thế ai đã công nhận là liệt sĩ ?...Nhiều anh không khai gia đình, quê quán vì sợ người nhà biết đến đòi về . Đấy là các anh bảo vệ các cơ quan đầu não của cuộc kháng chiến chống Pháp. Nhiều khi tôi nghĩ chắc linh hồn các anh đang chơi lang thang nơi rừng thiêng, nước độc hay đang hú với gió , cười với rừng rú như ngày nào. Với những người còn sống như tôi vẫn xem các anh là anh hùng vô danh . Các anh vẫn sống mãi trong lòng chúng tôi, mặc dù vì tuổi tác đã làm tôi quên từng anh tên gì , mất trong trường hợp nào...Tôi chỉ còn nhớ những cái tên Hùng, Hiển, Việt, Khảm, Thắng, Chiến. ... 

   Sau năm 1960 tôi chẳng còn được gặp ai trong số những chiến sĩ bảo vệ nữa. Tôi cứ ân hận là giá như được gặp ai đó, dù chỉ là 1 anh để nói lên những gì chứa chất trong lòng bấy lâu. Vậy mà các anh đã lặng lẽ ra đi hết.

   Hỡi những người chiến sĩ VÔ DANH, em không bao giờ quên các anh đâu. Các anh hãy yên nghỉ nơi người Tầy đã đùm bọc các anh ngày nào. Nơi đó bây giờ là quê hương các anh rồi . Em chúc các anh thân yêu của em, những anh hùng VÔ DANH của em, yên giấc ngàn thu!